Прейдз на змист

Теория музики

Материял зоз Википедиї
Теоретски и ґрафични приказ анализи мелодиї и структури композициї
Звучни приказ мелодийскей структури композициї

Теория музики (анґл. music theory и франц. théorie de la musique)[1][2] то наука хтора ше занїма зоз толкованьом музичних елементох, правилох и законох по хторих ше вони применюю у твореню и виводзеню музичних дїлох, а од такей пракси преучованя тота наука и настала.

Шицки елементи теориї музики источасно и наставни предмети у основних (нїзших) и штреднїх музичних школох, тиж и на музичних академийох и факултетох, прето же су узко повязани зоз живу музичну праксу.

Назва теория греческого походзеня и значи розпатранє, толкованє.

Теорию музики творя:

  • Основи теориї музики (общи музични поняца, нотация-ортоґрафия, менованє тонох, музични скали, интервали, акорди, рижни музични значеня итд.).
  • Гармония[3][4], одношенє и вяза тонох у акордох по складни цалосци, спрам гармонских законох и правилох. Преучує гомофони склад (у гомофониї постої єден водзаци мелодийски глас и йому подредзене гармонске провадзенє).
  • Контрапункт[5][6], наука водзеня гласох, хтори ровноправни и маю релативно самостойни мелодийски линиї (полифони лєбо контрапунктски склад, хтори горизонтално ориєнтовани).
  • Музични форми[7], форми хтори вибера композитор же би у нїх витворел свой «нукашнї швет» прейґ твореня музики.
  • Метрика, наука хтора ше занїма зоз одношеньом наглашених и нєнаглашених тонох и ритмом, цек тонох розличних тирваньох.
  • Оркестрация, розписованє музичного дїла до мелодийских часцох за рижнородни музични инструменти (за оркестер), спрам правилох оркестрациї, з тим же ше меркує о звучних и технїчних можлївосцох инструментох и їх характеристикох и тонских обсягох.

Теория музики окремна дисциплина

[ушориц | ушор жридло]

Теория музики як дисциплина облапя методи и концепти хтори композиторе и други музичаре хасную док творя и виводза музику. Розвой, чуванє и преношенє музичней теориї у тим смислу може ше найсц у усней и писаней музичней традициї, о музичних инструментох и других артфактох. Напр. стари инструменти зоз праисторийних локацийох ширцом швета откриваю деталї о музики хтору творели и потенциялно часточку зоз музичней теориї хтору можебуц хасновали їх творителє. У старих и живих културох широм швета, глїбоки и длуги коренї музичней теориї видлїви по инструментох, усней традициї и хвильковим твореню музики. Велї култури розпатрали музичну теорию на формални способи, на основи писаних розправох и музичних писаних нотох. Практична и научна традиция ше преклопює, почим ше велї практични розправи о музики класификую и имплементую до традициї других розправох, хтори ше поряднє цитираю, исто так як цо науково документи цитираю предходни виглєдованя.

Илустрация мелодиї з теоретску анализу и ознаками
Звучни приказ предходного прикладу

У сучасних академских кругох, теория музики спада до под'обласци музиколоґиї и ширшого музичного преучаваня рижнородних културох и историї.

Музична теория ше често занїма зоз апстрактнима музичнима аспектами як цо то; штимованє инструментох и тонски системи, скали, консонанци и дисонанци и ритмични одношеня у музики. Попри того, постоя и теориї хтори облапяю практични аспекти, як цо твoренє лєбо визводзенє музики, оркестрация, орнаментика, импровизация и електронска продукция звука.

Методи анализох облапяю математичну, ґрафичну анализу, а окреме анализу хтору оможлївює заходна нотация. Хасную ше и компаративни, дескриптивни, статистични и други методи. У литератури хтора доступна, медзи другима темами, мож найсц и елементи музичней акустики, розпатранє музичней нотациї и технїки тонско-акордскей композициї (гармония и контрапункт).

Особа хтора виглєдує лєбо преподава теорию музики наволує ше теоретичар музики. Така особа здобула академске знанє на музичних академийох, найчастейше мастер и докторских студийох.

Литература

[ушориц | ушор жридло]
  • Фйодор Дудка: Основи нотоґрафиї (1986) (преложел композитор, музични педаґоґ Деян Деспич член САНУ)

Вонкашнї вязи

[ушориц | ушор жридло]

Референци

[ушориц | ушор жридло]
  1. Властимир Перичић, Вишејезични речник музичких термина. - Београд, САНУ, 1985; II изд. САНУ - Завод за уџбенике и наставна средства - Универзитет уметности, 1997, 608 стр.
  2. Radivoj Lazić, Osnovi teorije muzike
  3. Властимир Перичић, Хармонија I и II, Београд, Фонд за умножавање наставне литературе ФМУ, 1988, стр. 75 + 88; Београд, Заједница музичких и балетских школа Србије, 2004, стр. 72 + 88
  4. М. Раденкевић и В. Перичић: Преглед науке о хармонији, за средње музичке школе. – Београд. Просвета, 1962, 138 стр.
  5. Властимир Перичић, Вокални контрапункт, за средње музичке школе. - Београд, Завод за уџбенике и наставна средства, 1991, II изд. 1997, 126 стр.
  6. Властимир Перичић, Основи контрапункта, Београд, Фонд за умножавање наставне литературе ФМУ, 1985, 108 стр. (Ранија издања: Контрапункт I и II, изд. аутора и Универзитета уметности).
  7. Д. Сковран и В. Перичић: Наука о музичким облицима. - Београд, Уметничка академија, 1961, VII изд. 1991, 574 стр.