Розберанки

Розберанки (серб. девојачко вече, рсй. девичник, укр. дівич-вечір, поль. wieczór panieński, чес. děvičnik; скорей ше гуторело: розберанка) - то розберанє млодийовей покрейтки у млодей дзень пред винчаньом. Слово розберанка походзи од часох док млодийове ище под час зарукох ношели за калапом вельку покрейтку. На розберанкох ше потим тоту покрейтку розберало и з тих ружичкох ше правело три мали, хтори себе дружбове припли за калап, а млодийови на дзень свадзби припли на реклу. Леґинь покрейтку ношел док нє пришагнул зоз дзивку, аж остатнї дзень пред пришагу вечар пошол зоз дружбами до млодей и там була «розберанка». Слово розберанка ше затримало аж по нєшка, гоч ше сам обичай розбераня покрейтки уж давно страцел.

Кед дзивчата виплєтли венчики, ґу нїм приходзел млоди з дружбами. Теди вон пред нїма розобрал покрейтку на калапе, символ хтори по теди ношел, и даровал дзецом. Млода млодийови прикапчала нову покрейтку з барвенковим венчиком, а тиж так даровала покрейтки и дружбом. Млоди и дружбове мушели наградзиц дзивчата за їх труд. Тота награда була найчастейше у пенєжу.

Млода под час розберанки була при пайташкох у другей хижи. Єй пайташки того вечара були задлужени виплєсц желєни венчик млодей до винчаня. Тот желєни венчик ше млодей привязовало зоз вулом на други венчик хтори ношела на глави до винчаня. Тиж так дзивчата рихтали покрейтку и желєни венчик за млодия. Вон их доставал на дзень свадзби кед пришол питац млоду. Познєйше, того вечара ше розберало покрейтку хтору млоди ношел за калапом як знак же є заручени. Кажде з присутних мал право вжац фалаток з млодийовей покрайтки. Тото указує же слово розберанка настало як пошлїдок розбераня покрейтки.

Нєшка ше частейше хаснує слово розберанки, гоч ше покрейтку вецей нє розбера. Розберанки ше претворели до веселого друженя и воженя лади з обисца млодей до млодийового обисца.

Литература

Любомир Медєши, Руска традиция, Нови Сад 2007, б. 197-209

Павле Малацко, Руска свадзба у Руским Керестуре од конца 19. вику по початок 21. вику, Studia Ruthenica 9, Нови Сад 2004, б. 107-115

Словнїк руского народного язика II, О – Я, Филозофски факултет, Одсек за русинистику, Нови Сад 2017, б. 406

Вонкашнї вязи

Девојачко вече, Википедија на српском језику, sr.wikipedia.org