Прейдз на змист

Ярмо

Материял зоз Wikipedia
Ярмо за праганє волох
Tibet-Agriculture-44-Eggen mit Yakgespann-2014-gje
У ярме упрагнути воли

Ярмо – древени прибор за праганє волох (серб. јарам, слов. jarmo, мадяр. járom, поль. jarzmo, прасл. јаrьmo)- дакеди ше до коча, а окреме до плуга, ролї або дерлячи место коньох прагало воли або крави. Тоти ше животинї прагало цалком иншак як конї. Вагу зоз орчиками нє требало, алє зато место нєй приходзело ярмо, хторе воли або крави ношели на каркох. Колєсар ярмо вистругал зоз орехового древа без окремней фурми. Важне було добре го вигладкац на тих местох дзе воно животинї лєжало на целу. Кажде ярмо було справене зоз верхнєй и споднєй часци, хтори медзи собу були повязани зоз штирома джатками. Два вонкашнї джатки звичайно були желєзни, а коваль их так виковал же на верху мали цифру. Два нукашнї джатки були древени и вельо грубши од тих вонкашнїх. Верхня и сподня часц ярма мала у себе вифуровани и видлабани дзири, до хторих ше джатки удзивало. Воли або крави ярмо ношели так же ше им глави удзивало помедзи вонкашнї и нукашнї джатки так же им верхня часц ярма лєжала на каркох, а сподня часц им стала опрез першох. Точно на штредку, медзи нукашнїма, древенима джаткама, верхня часц ярма мала оков зоз цворньом. На тим месце ше ярмо капчало на друк. Кажде ярмо мушело мац свой окремни друк прейґ хторого воно було повязане зоз тим цо воли мали цагац.

Ярмо ше кладло на предню часц друка, та прето предок друка иншак випатрал як на друку до хторого ше прагало конї. Предок друка на ярму бул справени зоз двох часцох. Колєсар зоз кривого древа вистругал верхню часц друка и на єй предку вивартал дзиру за цворень и ище два дзири за шруби. На споднєй часци друка вивартал исти таки дзири, а коваль обидва часци утвердзел и посцискал зоз двома велькима шрубами. Верх ярма хтори воли ношели на каркох удзивало ше помедзи тоти два часци на друку, а до дзири през друк и ярмо удзало ше цворень,хтори сперал ярмо же би нє спадло зоз друка кед воли руша.

Литература

[ушориц | ушор жридло]
  • Словнїк руского народного язика II, O – Я, Филозофски факултет, Одсек за русинистику, Нови Сад 2017, б. 805
  • Руско-сербски словнїк, Филозофски факултет, Одсек за русинистику, Нови Сад 2010, б. 861

Вонкашнї вязи

[ушориц | ушор жридло]