Тулїпан

Тулїпан
Наукова класификация
Царство: Кладус: Кладус: Кладус: Ряд: Фамелия: Племе: Род:	Plantae Tracheophytes Angiospermae Monocotyledones Liliales Liliaceae Lilieae Tulipa

Тулїпан (лат. Tulipa) то назва роду монокотиледонских рошлїнох. Род облапя вецей як 100 файти, природно су розпрестарти у Азиї, южней Европи и сиверней Африки. Центер диверзитета (место найвецей файтох) то обласци горох Памир и Гиндукуш, як и степи у Казахстану. Вельке число файтох, як и вихованих култиварох и гибридох, хаснує ше як украсни рошлїни у заградкох, черепох и паркох.

Опис

Тулїпан то рошлїна котра ма цибульку грушковей форми, заокруглєна з єдного боку, а з другого скляпчисцена. Достал мено по турскей назви tülbent хтора ма фундамент у персийским слову турбан. Зоз цибульки рошнє нїзка рошлїна, висока од 10 по 70 цм. Найчастейше ма 2-6 лїсца (даєдни файти маю и 12 лїсца), желєней лєбо блядожелєней фарби, досц широких, на верху оштри. Квиткова палїчка месната, слаба, на концу ше находзи купасти, мисочкови лєбо гвиздасти квет. Квети вельки и рошню на верху стебла. Найчастейше єден квет рошнє на єдним конарчку, алє постоя и файти котри маю и до 4 квети на єдним конарчку. Квети вельки, рижних фарбох, найчастейше з трома лїсточками, вельким тлучком у штредку и прашнїками коло тлучка. Квитню од априла по май. Дзеля ше на два способи; по форми квитка и по часу квитнуца.

По форми квитка

Тулїпани Фостерияна: нарошню 20-40 цм, маю 3-4 вайцасти лїсца, квитки длугоки до 15 цм, у форми дзвона, блїщацей червеней фарби зоз чарну основу квитка и жовтим рубцом.

Тулїпани Триюмф: нарошнє до 45 цм, лїсца му широки, квитки вельки и широкого спектра фарбох. Квитню на початку априла.

Тулїпани Дарвин: нарошню до висини 50-60 цм, квиткова палїчка ценка и моцна, а квитки вельки штирокутней форми. Квитню штредком априла.

Лелийови Тулїпан: випатра як лелия, нарошнє 50-55 цм, квиток узки и длугоки. Квитково лїсточка на верху оштри, а кед квитню та ше ширя на вонка.

Тулїпани Котидж : ґрупа класох тулїпанох. Квитки вайцасти, моцни, а постоя и файти округлей и видлуженей форми квитка

Тулїпани Папаґаї: ма лїсточка нєєднакей велкосци, на рубцох оштри, квитково палїчки длугоки 35-55 цм, квитки єдноставни, у форми копи, часто нєправилно поцифровани з рижнима фарбами.

По часу квитнуца

♦ барз вчас квитню (од конца децембра по 15. януар)

♦ вчасне квитнуце ( од 15. януара по 15. фебруар)

♦ нормалне квитнуце (од 15. фебруара по 15. марец)

♦ позне квитнуце (од 15. марца по 15. април)

♦ барз позне квитнуце (од 15. априла по штредок юния)

Файти

Tulipa acuminata Tulipa agenensis Tulipa aleppensis Tulipa armena Tulipa aucheriana Tulipa batalinii Tulipa bakeri Tulipa biflora Tulipa borszczowii Tulipa butkovii Tulipa carinata Tulipa celsiana Tulipa clusiana Tulipa cretica Tulipa cypria

Tulipa dasystemon Tulipa didieri Tulipa dubia Tulipa edulis Tulipa ferganica Tulipa gesneriana Tulipa goulimyi Tulipa greigii Tulipa grengiolensis Tulipa heterophylla Tulipa hoogiana Tulipa humilis Tulipa hungarica Tulipa iliensis Tulipa ingens

Tulipa julia Tulipa kaufmanniana Tulipa kolpakowskiana Tulipa korolkowii Tulipa kurdica Tulipa kuschkensis Tulipa lanata Tulipa latifolia Tulipa lehmanniana Tulipa linifolia Tulipa marjolettii Tulipa mauritania Tulipa micheliana Tulipa montana Tulipa orphanidea

Tulipa ostrowskiana Tulipa platystigma Tulipa polychroma Tulipa praecox Tulipa praestans Tulipa primulina Tulipa pulchella Tulipa retroflexa Tulipa saxatilis Tulipa sharonensis Tulipa sprengeri Tulipa stapfii Tulipa subpraestans Tulipa sylvestris Tulipa systola

Tulipa taihangshanica Tulipa tarda Tulipa tetraphylla Tulipa tschimganica Tulipa tubergeniana Tulipa turkestanica Tulipa undulatifolia Tulipa urumiensis Tulipa urumoffii Tulipa violacea Tulipa whittalli

Жридла

• Blunt, Wilfrid. Tulipomania

• Clusius, Carolus. A Treatise on Tulips

• Dash, Mike. Tulipomania

• Pavord, Anna. The Tulip

• Pollan, Michael. The Botany of Desire

Вонкашнї вязи

• Stari tulipani

• Dar tulipana

• Podaci o oko 3700 imena tulipana