Кубикаш

Кубикаш – (од мадяр. kubik – долїна викопана при жемових роботох, а то од лат. сubicus, cubus) – особа хтора ше занїма з копаньом.

О роботи кубикашох

У Керестуре кубик то ярок коло беґелю, т.є. коло гаци, а у Коцуре ярки по полю волали кубики. До руского язика тото слово вошло найскорей прейґ сербского. Кубикаш канали/беґелї, ярки, декунки – шицко цо мож викопац з ашовом, лопату и будаком. По потреби викопану глїну або писок превожи до одредзеного места на фурику. По потреби викопану глїну уруцує до камиона, селянского коча або другого превозного средства. Плацени є по кубику т.є. по кубним метеру викопаней глїни. Кубикаше тиж зруцую углє з ваґонох, ноша мехи з циментом и робя други чежки роботи дзе потребна физична моц. Кубикашох заменюю будовательни и други машини.

Поняце кубикаш найузше вязане за ширше подруче Войводини, а означує роботнїкох хтори окончовали чежки физични роботи. У чаше док нє було баґери и други машини, кубикаше ручно з ашовами копали глїну, з лопатами ю уруцовали до фурикох и дриляли до местох дзе ю висиповали. Дзекеди мали и кочики о два колєса хтори цагал єден конь. За потреби окончованя тей роботи, вони польопривредни алати дакус вименєли, та так на ашов положели фейдери, предлужели пориско лопати, а на лопати направели оштре, же би ше на ню могло лєгчейше брац глїну. Колєса кубикашских фурикох були вельки, а боки високи, же би ше могло накласц цо вецей глїни.

Роботу ше кубикашом мерало по тим кельо зробели, односно по количестве викопаней глїни або писку, у кубних метерох, та оталь и назва кубикаше.

Анї кед ше зявели баґери, ровокопачи и други подобни роботни машини, робота роботнїка з лопату нє могла буц заменєна, гоч у велькей мири уплївовала же би робота кубикашох помали замарла. У нєшкайшим швеце, кед барз заступене хаснованє механїзациї на будовательних обєктох, можеме ше лєм чудовац яке нєвироятне количество глїни премесцене з ашовами, лопатами, кубикашскима фуриками и з моцу людских мускулох.

Кубикаше участвовали на правеню драгох, гайзибанских шинох, у роботох на одбрани од вилївох, копали одводни беґелї итд.

Кубикаше ше здружовали до ґрупох и мали свойого старшину хтори им догварял и розпоредзовал роботу. Були моцни и схопни у копаню глїни и познати по чесносци. Кед дали роботодавательови слово, нє бул им потребни нїяки папер з печацом. Було досц дац руку и поруковац ше. Вше у поглядзе термину и квалитету роботи отримали слово, аж и теди кед то було на їх чкоду. Часто були оддвоєни од своїх домох, змесцени до даяких баракох, а єдли найчастейше сланїни, хлєба и цибулї або парадичи.

Литература

Енциклопедия Нового Саду 12, КОС – ЛЕР, Нови Сад 1999, б. 142
Словнїк руского народного язика I, А – Н, Филозофски факултет, Одсек за русинистику, Нови Сад 2017, б. 652

Вонкашнї вязи

Кубикаш, Википедия на сербским язику, 15. юлия 2006. року

RADNICI KOJI SU IZGRADILI POLA NOVOG SADA – KUBIKAŠI, вебсайт nsuzivo.rs, 14. юлий 2023.