Квинтни и квартни круг

Квинтни и квартни кругу музики то назва за розпоредзованє-шорованє скалох з помоцу чистих квинтох, односно квартох по хторих ше шорую початни мена шицких музичних скалох зоз повисшовачками (по квинтним кругу) и зоз знїжовачками (по квартним кругу), починаюци од Це-дура, односно а-мола хтори нє маю пред'знаки.

Пре правила у скали о розпорядку цалих и полутонох, скалом додаваме пред'знаки ткв. повисшовачки (#), лєбо знїжовчки (b). По истим принципe (основи) доставаме и дурски и молски скали.

Знаки за повисшованє и знїжованє нотох- пред'знаки

Повисшовачка (#) то знак у музики зоз хторим повисшуєме ноту (тон-звучно) за пол тона на висше. Повисшовачки ше пишу вше точно опрез ноти у цеку композициї, лєбо на початку линийовей системи такой после ключа на одредзене место (линию и пражнїну зависно од скали-тоналитета у хторей мелодия записана).

Знїжовачка (b) то знак зоз хторим ше знїжує нота (тон) за пол тона на нїжей. Tиж так исте правило применєне як и за ,, # " же ше знїжовачку пише опрез ноти, лєбо после одредзеного ключа на початку линийовей системи.
Квинтни круг. Звонка круга - дурски скали, у кругу - молски скали

Розришовачка то знак зоз хторим врацаме повисшени и знїжени ноти (на нормалу) яки були скорей пременкох. За записованє розришовачкох важи исте правило як и за повисшовачки и знїжовачки, з тим же ше розришовачки у линийовей системи пишу у цеку композициї и на початку новей часци композициї кед вивершена модулация до нового тоналитета (до другей скали).

Прегляд скалох

Кед пошоровани квинти од тона ,,це” вше на висше по квинтним кругу, достанєме скали зоз повисшовачками (#). (квинта то интервал хтори ма розстоянє 5 тонох-нотох)

Скали по квинтним кругу


Пред'знаки	—	1♯	2♯	3♯	4♯	5♯	6♯	7♯
Дур	C	G	D	A	Е	H	Fis	Cis
Мол	a	e	h	fis	cis	gis	dis	ais

Кед рушиме формовац скали по квинтним кругу на нїжей, доставаме скали зоз знїжовачками (b). Исти скали доставаме и кед их рушиме формовац по квартним кругу на висше. (кварта то интервал хтори ма розстоянє 4 тонох.)

Скали по квартним кругу


Пред'знаки	—	1♭	2♭	3♭	4♭	5♭	6♭	7♭
Дур	C	F	B	Es	As	Des	Ges	Ces
Мол	a	d	g	c	f	b	es	as

Примена квинтного и квартного круга у музичней литератури

Й. С. Бах: Кантата ч. 51

${ \new Staff \relative c' { \set Staff.midiInstrument = #"cello" \clef F \time 12/8 r r8 << {a( b c) | d,( e f) g( a b) | c,( d e) f( g a) | b,( c d) e( d) e | a, c e} \new Staff = "chords" \with { \omit TimeSignature \magnifyStaff #2/3 firstClef = ##f } \relative c' { \set Staff.midiInstrument = #"cello" \clef F {\hide Stem a8 s s d, s s g s s c, s s f s s b, s s e s s a, s s}} \addlyrics \with { alignAboveContext = "chords" } { \override LyricText.font-size = #-1.5 Am \markup{\concat{Dm\super{7}}} \markup{\concat{G\super{7}}} \markup{\concat{C\super{maj7}}} \markup{\concat{F\super{maj7}}} \markup{\concat{B\super{7(♭5)}}} \markup{\concat{E\super{7}}} Am } >>s1 s8 }}$

Литература

Основна теорија музике, Марко Тајчевић, 1997, pp. 83 — 84

Вонкашня вяза

Квинтни и квартни круг, видео демонстрация 1. часц.

Квинтни и квартни круг, видео демонстрация 2. часц.