Юдов пенєж


Юдов пенєж

Наукова класификация
Царство: Кладус: Кладус: Кладус: Кладус: Ряд: Фамилия: Род: Файта:	Plantae Tracheophytae Angiospermae Eudicotidae Rosids Brassicales Brassicaceae Lunaria L. annua
Биномне мено
Lunaria annua L.

Юдов пенєж (лат. Lunaria annua, серб. лунарија, јудин новчић, месечев цвет, сребренка, вост.слц. judášou peňias, укр. лунарiя, поль. lunaria, з мадь. júdáspéns) барз декоративна рошлїна. Рошнє як самошейка по пажицох и лєсох, а крашнє випатра кед ше ю посадзи у заградки коло дражки, а мож ю шац и до жардинєрох. Єй плоди красни деталь у єшеньских аранжманох або у вазнох.

Опис

Юдов пенєж дворочна рошлїна, може нароснуц 30 до 100 центи високо, розконарена є при верху, а по себе ма дробну мохотку. Перши рок формує розету шерцоподбних лїсцох, зубкастих по рубцох. У другим року ше формує стебло, а потим квитнє од априла до юлия. Квитки вельки и пахняци, лилово, ґруповани до ґириздох. Венчиково лїсточка єст 4. Кед преквитню, формую кляпчисти плоди хтори здабу на ковани пенєж. Елиптичней су форми и маю стрибернїсту блїщацу преграду. Зложени су зоз трох пасмох, билей фарби, з мешачкастим нашеньом. Юдов пенєж ше реже вєшенї и хаснує як украс або за декорацию квецових аранжманох.

Розшеванє – юдов пенєж ше розшева з витром и инсектами, дзекуюци интензивно офарбеним и пахняцим квитком хтори прицагую опращковачох.

Розмножованє – юдов пенєж ше розмножує з веґетативнима часцами рошлїни и з нашеньом.

Бивальнїк – юдов пенєж рошнє на отворених, шветлих теренох як цо пажици, руби лєсох, з базну жему, алє ше го пестує и як декоративну рошлїну у заградкох и по паркох.

Природни ареал розпресцераня – юдов пенєж автохтони на подручу Європи, югозаходней Азиї и Сиверней Америки.

Походзенє назви – нєнародна назва юдового пенєжу лунария походзи од термину луна – мешац, пре стрибернїсту преграду медзи нашеньками у форми мешаца. Народна назва – юдов пенєж походзи од записох з Євангелиї, кед апостол Юда обецал велькому священїкови Каяфови же прида Исуса за трицец стриберни пенєжи (стрибернїки), хтори здабу на нєшкайшу лунарию по хторих тото квеце наволане юдов пенєж. Кед видзел же Исус нєвини осудзени, покаял ше бо зрадзел нєвину крев, та сцел врациц страшином трицец стриберни пенєжи, алє вони тото одбили, рахуюци же пенєж прекляти. Юду пекла совисц, та ше обешел на древо.

Ґалерия

Квиток Юдового пенєжу
Плоди Юдового пенєжу

Литература

Оксана Тимко Дїтко, Назви рошлїнох и животиньох у руским язику, Вуковар 2016, б. 49, 63

Словнїк руского народного язика II, Нови Сад 2017, б. 794

Вонкашнї вязи

Сребренка. Википедија на српском језику, sr.wikipedia.org

Lunarija - srebrenka Артнит вебсајт, Артнит.нет

Judin novac vebsajt oroseeds.rs