Темпо (музика)
У музики, темпо (ит. time- час; множина tempos, або tempi, -темпа на италиянским) то вираз за опис швидкосци а часто и способ на хтори музични виводзач треба же би одграл даєдно музичне дїло (лєбо одшпивал) або єдну його часц. По правилох, ознаки за темпа ше означую на початку композициї, над линийовей системи и нєпоштредно на месту дзе почина його дїйство.[1]
Означованє и читанє
[ушориц | ушор жридло]Нєроздвойна часц ознаки за темпо по правилу то єдно слово на италиянским язику, хторе приблїжно описує характер темпа композициї хторе ше виводзи. И менєй искусни музичар ма представу о швидкосци зоз хтору треба же би ше дїло виводзело, на основи самого слова а тото чувство о темпу ше преглїбює и злєпшує зоз искуством през вецей роки музикованя.
Одредзени способ означованя темпа то означене число єдинки мири (розмири) хторе треба же би прецекло/було одгране у єдней минути. То ше найчастейше означує як „ознака єдинки мири/число мири по минути” у заградки, после горе спомнутого слова за темпо на италиянским язику.[2]
Приклад: Allegro ( 
), одредзує же у минути треба же би прецекли 120 штвaрцини. Же би ше прецизно почитовало темпа, найчастейше ше хаснує справа хторa ше вола метроном. To справа хтора композитором оможлївює на прецизнєйши способ одредзиц и означиц темпо у композициї.
Ознаки за темпо
[ушориц | ушор жридло]По правилу, ище други ознаки ше тиж означую над линийовим (нотним) системом у партитури, з тим же ше можу найсц и на другим месце кед же нєт места за їх запис на тей висини над линийовей системи. Окрем же ознаки за темпо написани на початку партитури, може ше случиц кед длугше дїло а зоз пременлївим темпом, же ознаки написани и у цеку композициї, найчастейше после єдней зокруженей музичней часци алє на одвитуюцим месце за означованє темпа.
Шлїдуюци ознаки то:
- presto – барз швидко, оштро
- vivace – живше, живо
- allegro - швидко
- allegretto - досц рухомо
- moderato - умерено
- andantino – дакус швидше як анданте
- andante - умерено помали
- grave - чежко, озбильно
- adagio - помали и озбильно
- lento – барз помали, очежано
- larghetto - досц широко
- largo - широко [3]
Тим ознаком мож додац даскельо блїзши одреднїци:
- più - баржей
- issimo - суфикс хтори означує суперлатив, напр. presto значи „бегцом-живше“,
- prestissimo значи „найшвидше“
- assai molto - барз
- ma non troppo - нє пребарз
- poco, un poco – дакус (кус покус)
- meno - менєй
Ище вирази за означованє темпа то:
- accellerando - подшвидшуюци
- rallentando - спомалшуюци
- ritenuto - затримуюци
- allargrando - вше ширше
- meno mosso - менєй рухомо
Розположеня хтори приблїжно описую характер темпа:
- con brio – весело, розположено
- vivace - живше
- maestoso – велїчезно, одлучно
- sostenuto - затримуюцо; (дакеди ше хаснує и як самостойну ознаку за темпа
Други ище вирази:
- a tempo – зоз тоту ознаку ше означує кед потребно после пременки темпа означиц же ше виводзенє дїла наставя у претходним/першобутним темпу.
- tempo primo - преход на першобутни темпо (таки яки бул на початку дїла)
- calando, morendo, mancando, smorzando, perdendosi - источасно попущованє моцносци звука и темпа у композициї.
- tempo rubato, ad Libidum - шлєбоднєйши темпо, по дзеки виводзача лєбо дириґента
- L'istesso - затримованє (хвилькового) темпа хтори ше у тей хвильки виводзи; звичайно шлїдзи после пременки темпа.
Литература
[ушориц | ушор жридло]- Herrmann-Bengen I. Tempobezeichnungen. — Tutzing, 1959.
- Epstein D. Shaping time: music, the brain, and performance. — New York ; London, 1995. — XVI. — 598 p. — ISBN 978-0-02-873320-3.
- Чехович Д. О. Темп // Большая российская энциклопедия. — Том 32. — М. : БРЭ, 2016.
- Vivace // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия
Вонкашня вязa
[ушориц | ушор жридло]
- Šta je tempo? Magdalena Bošković, prezi.com
- Метроном
Референци
[ушориц | ушор жридло]- ↑ Tempo Terminology - Basic Directives web.archive.org. 2008-07-04. Архивоване з ориґиналу 4. 7. 2008.
- ↑ Musical terms: A glossary of useful terminology www.classicfm (язик: анґлийски).
- ↑ Muzički termini www.scribd.com