Сибирска чернїца
| Сибирска чернїца | |
|---|---|
 | |
| Наукова класификация | |
| Домен | Eukaryota |
| Царство | Plantae |
| Ряд | Dipsacales |
| Фамелия | Caprifoliceae |
| Род | Lonicera |
| Файта | Lonicera c. |
| Биномне мено | |
| Lonicera caerulea | L. 1753. |
| Синоними | |
| Caprofolium caeruleum | ( L.) Lam |
| Isika coerulea | ( L.) Medik |
| Lonicera pallasii | Lebed. 1821. |
Сибирска чернїца (haskap, lat. Lonicera caerulea, var. Kamtschatica, позната ище и як майска ягода, медова чернїца [1], камчатска ягода) файта бобковей овоци. Рошнє на вецейрочним лїсцопадним черяку високо до два метери а широко до єдного метера.
Опис
[ушориц | ушор жридло]Сибирска чернїца одпорна на барз нїзки температури (до -47 ступнї)[2]. Одвитую єй шицки файти жеми, алє за пестованє тей овоци найлєпша жем зоз pH вредносцу од 5,5-6,5. Жем муши буц влажна и добре препущуюца, за розлику од квашней жеми за пестованє америцкей боровнїци. Садзи ше на слунковитих поверхносцох, може и на полуслунковитих, алє вец урожай будзе менши. Одпорна є на чкодлїви инсекти и рижни хороти и праве прето ю мож пестовац як интерґралну и орґанску овоц. Камчатска чернїца квитнє концом априла и на початку мая, квитки ше отвераю на температури од 0 ступнї, а отворени можу поднєсц и до -10 ступнї.
Плод
[ушориц | ушор жридло]
Плоди дозреваю концом мая, на початку юния и на єдней саднїци може зродзиц и до 2,5 кили овоци у перших двох-трох рокох, а од 3-5 кили у пиятим або шестим року. Вони белаво-лиловей фарби пречнїку 0,5-1 цент длужини, сладко-кваскавого смаку и приємней ароми. По смаку є подобна чернїци и конзумує ше ю швижу, алє ше ю хаснує и за правенє соку, маджуну, компоту, овоцового вина, сирупу итд. Змарзнути бобки ше швидко розпуща, маю смак меду, та ше тоту файту чернїци пре тото вола медова чернїца. Сибирска чернїца по смаку подобна домашнєй и барз є добри додаток ґу єдлом зоз дзивини и червеному месу. Бобки богати зоз антиоксидантами и витаминами, а окреме зоз Ц витамином [3], желєзом, бакром, йодом, маю антиканцероґени прикмети, онєможлївюю наставанє запалєня и алерґиї. Хаснує ше их у народней медицини при артеросклерози, високого кревного прициску и при хоротох за претровйованє.
Лїковити прикмети
[ушориц | ушор жридло]У подручох дзе камчатска чернїца рошнє у природи (Русия, Япон и Китай), применює ше ю у народней медицини [4], у лїченю артеросклерози, високого прициску, герпесу, хоротох орґанох за претровйованє... Найновши науково виглєдованя потвердзую єй бенефити у тей обласци. Науково роботи о лїковитих прикметох сибирскей чернїци (праве од 1996. року) познати у Канади и Ческей Републики.
Рижни назви
[ушориц | ушор жридло]Lonicera caerulea позната по велїх менох:
♦ Гаскап – назва на язику Aинох (перших населєнцох Япона)[5]
♦ Белави орлово нохци (bluehoneysuckle) – описни превод зоз русийского язика (рус. голубая жимолость)
♦ Медова чернїца (honeyberry) – звичайна назва у Сиверней Америки
♦ Мочарово белави орлово нохци – назву дали канадски ботанїчаре кед пренашли же рошнє у мочарових подручох Канади
Вонкашнї вязи
[ушориц | ушор жридло]- Пестованє сибирскей чернїци. видео прилох Златки Перович, ют'юб канал Маковчань
- Lonicera caprifolium (Orlovo nokti). www.plantae.com
- HASKAP. www.agroklub.rs
- Цо то ГАСКАП? www.haskap.life
- 10 факти и сибирскей чернїци. www.haskapa.com
Референци
[ушориц | ушор жридло]- ↑ North American Cornucopia: Top 100 Indigenous Food Plants CRC Press. p. 135. ISBN 978-14-66585-94-2.
- ↑ HASKAP, University of Saskatchewan, Department of Plant Sciences. 2021. Retrieved 7 July 2021.
- ↑ The Encyclopedia of Fruit & Nuts. CABI. 2008. p. 232.
- ↑ Kaczmarska E, Gawronski J, Dyduch-Sieminska M, Najda A, Marecki W, Zebrowska J (2015). "Genetic diversity and chemical characterization of selected Polish and Russian cultivars and clones of blue honeysuckle (Lonicera caerulea)", Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 39: 394–402. doi: 10.3906/tar-1404-149
- ↑ HASKAP, haskap.bio