Микротонална музика

Quadrangularus Reversum, Xари Парч (Harry Partch)

Микротонална музика (греч. μικροτονική μουσική, анґл. microtonal music) – то музика заснована на микротонскей, т.є. музичних интервалох менших од полутона (у пракси то у скали хтора ше розликує од дванацтонскей хроматскей скали типичней за класичну европску музику и диятонику). У микротонскей музики, октава подзелєна, у зависносци од усвоєней конвенциї, на векше лєбо менше число єднаких лєбо нєєднаких интервалох. Єден приклад микротоналней музики то музика заснована на штварцини тона - систем висини тона у хторим постоя интервали менши од полутона — микроинтервали. Тони хтори нє одвитую стандардней темперациї то микротонални тони, прето же ше розликую од темперованих, праве по микроинтервалох.

Микроинтервали уключую, напр. 1/4 тона, 1/6 тона, ,,запяти”: питаґоровa (приблїжно 1/9 тона), дидимосoвa (1/10 тона), хромoвa (1/12 тона), як и зложени интервали (напр. 3/4 тона, итд.). Октаву мож подзелїц на интервали 13, 19, 22, 31, 53, 72, итд. Кажда така скала ма свойо индивидуални тонїчни одношеня, типични за инструмент и його вирних шлїдбенїкох. Число менох сучасних композиторох микротоналней музики єст вельо, алє їх музика остала огранїчена на малу ґрупу обожавательох.

Микротонална музика характеристична за такв. восточну музику. У Европи є позната од 18. вику, алє почала ше широко хасновац аж у новших часох такв.модернизму. Oдносно ширше и систематичнєйше применьовнє започало у другей половки 20. вику, зоз зявеньом композиторох В. Лутославского и К. Пендерецкого и других. Тиж у дїлох совєтских композиторох (А. Шнитке, С. Губайдулина, Е. Денисова, И.Вишеґрадакий-русийски композитор), французких

Moodswinger

композиторох. Од 1960-их по 1990-их, микроинтервали (менши од полутонох) ше першенствено хасновали як средство за интонацию модусох; у спектралней музики, поготов у дїлох французких композиторох – (Жерар Ґриз, Иґ Дифур, Пєр Булез, Тристан Мари, итд.) основа „спектралней“ (т.є. формовани на характеристикох звучного спектра) гармониї, итд. Музични приклади хаснованя микроинтервалох мож пренайсц тиж и у партитурох українских композиторох (В. Рунчак, А. Заґайкевич, итд.)

Приклади микротоналних дїлох

„Monodies en quarts de ton”, II/15 (Пєр Булез).

,,Gesang der Jünglinge” (1955–56) (Карлхайнц Штокхаузен) ,,Ораториюм за Духи” (Ернст Кренек 1955. Рок)

,,Chromatic Chanson”, ,,Seigneur Dieu ta pitié”, 1558.) Ґийом Котле, (вихасновал 19-тонске подзелєнє октави).

„Spiritus intelligentiae, sanctus” (Griffiths, Lindley, & Zannos 2001).

Микротонална музика (микротонализем) ше применює и у електронскей музики а тиж и у рок музики на свой особлїви способ. Баржей то пробованє и експериментованє у розличних скалох, дзе ше заобиходзa тонални системи а творя ше ,,крочаї” розбиваня октави, у розпону од седем до шейдзешат єднаких подзелєньох октави. Постоя рижни панк и рок ґрупи (бенди) хтори творя и виводза музику такого типу и експериментую зоз рижнима ефектами и рижнороднима инструментами.

Литература

• Когут Геннадій Олександрович. Микротонална музика. (язик: русийски), Киев: Наукова думка,(2005.) бок 262. ISBN 9660006047 Архив ориґиналу
• Haba, A. Neue Harmonielehre des diatonischen, chromatischen, viertel-, drittel-, sechstel- und zwölftel- Tonsystems. Leipzig, 1927.- 234 p.
• Француски приступ микротоналной музици.

Вонкашня вяза

• Xenharmonic music Microtonal Encyclopedia
• Blackwood, Easely. "Blackwood: Microtonal Compositions".
• Na rubu nauke, Matematike, muzike i mikrotonalni instrumenti youtube.com, Hrvatska radiotelevizija