Майово квеце
| Майово квеце | |
|---|---|
 | |
| Наукова класификация | |
| Царство:
Дивизия: Класа: Ряд: Фамилия: Подфамелия: Род: |
Plantae
Angiosperms Eudicots Lamiales Oleaceae Jasmineae Jasminum L. |
| Биномне мено | |
Майово квеце (лат. Jasminum officinale L), од прикм. майови + квиток. Мотивация у тим же квитнє у маю. То локална назва, а урядове мено – ясмин (Jasminum Officinale L), цо нова литературна пожичка зоз французкого. На тото указує початне „йˮ/„яˮ место обчекованого „жˮ. Вироятно поштреднїк бул горватски або сербски язик.
Майово квеце барз стара файта квеца чийо походзенє нє познате, алє ше го трима за азийску рошлїну. Квитнє при концу яри и на початку лєта. Ма характеристични мали били квитки хтори ширя интензивни пах. Може нароснуц и до 3 метери.
Фамилия хторей майово квеце припада то маслини (Oleaceae), а мено „ясминˮ нам приходзи зоз старей Персиї.
Єст коло 20 файти майового квеца, и углавним водза походзенє зоз субтропских або умерених подручох.
Постої файта ясмина (Jasminum nudiflorum) хтори розширени на наших просторох. То лїсцопадни жбун зоз полукружнима длугшима конарчками (длужини коло метер и вецей), ма округласти цми желєни лїсцочка. Квитки жовтей фарби и квитню на ценких конарчкох без лїсца. Кед жима блага розквита уж концом януара и у цеку фебруара. Прето ше и наволує жимски ясмин.
Пестованє и хаснованє
[ушориц | ушор жридло]Майово квеце ше пестує найбаржей пре характеристични пах його квиткох, алє ше го хаснує и як сировину у продукциї тейох и парфемох, дзекуюци праве свойому окремному и барз интензивному паху. Майово квеце може буц и барз красне цагаче за перґолу, прето же люби слунко, а прави хладок.
Традиция
[ушориц | ушор жридло]Майово квеце або ясмин ше у Индиї трима як квиток Бога Вишни.
Ясмин ше спомина и у народней творчосци Руснацох. Руски народни поета Митро Надь написал писню Стало дзивче под ясмином на хтору викомпонована мелодия (нє зна ше автор) и писня прилапена и шпива ше як народна шпиванка. Мелодия зоз текстом друкована у публикациї Рутеники 21:
Стало дзивче под ясмином, та ше задумало,
до фартушка вшелїяке квице назберало.
Алє ясмин крашнє пахнє як найкрасша ружа,
уж сом себе упознала своєй волї мужа.
Литература
[ушориц | ушор жридло]- Оксана Тимко Дїтко, Назви рошлїнох и животиньох у руским язику, Вуковар 2016, б. 44, 50
- Словнїк руского народного язика I, А – Н, Нови Сад 2017, б. 696
- Словнїк руского народного язика II, О – Я, Нови Сад 2017, б. 806
- DK Biljke i cveće-Veliki ilustrovani vodić Enciklopedia of Plants and Flowers KRALJEVSKO DRUŽTVO za HRTIKULTURU (Mladinska knjiga Beograd) ISBN 978-86-7926-038-1
Вонкашнї вязи
[ушориц | ушор жридло]- Jasmin, Vikipedija na srpskohrvatskom jeziku, sh.wikipedia.org
- Jasmin – divan baštenski cvet, vebsajt www.daibau.rs
- Ясмин пахняци жбун и цагаче на сербским язику - Юб-тюб канал