Лебеди
| Лебеди | |
|---|---|
.jpg) | |
| Наукова класификация | |
| Домен | Eukaryota |
| Царство | Animalia |
| Тип | Chordata |
| Класа | Aves |
| Ряд | Anseriformes |
| Фамелия | Anatidae |
| Род | Cygnus, Garsault (1764) |
| Файта | Cygnus c. ,Linnaeus (1758) |
| Биномне мено | |
| Cygnus cygnus | Linnaeus (1758) |
| Подфайти | 6—7 |
| Синоними | |
| Cygnanser | Kretzoi (1957) |
Лебеди (лат. Cygnus, серб. лабуд, горв. labud – вариянти общеславянскей лексеми: всл. lebedъ и зах. славянске labǫdъ, у ст.укр. лебедъ, слц. labud') - род птицох з фамилиї Anatidae, до хторей ище спадаю гуски и качки. Лебеди ше од гускох у узшим смислу розликую и по длугшей шиї хтора им оможлївює глєдац поживу по дну глїбших водох, алє и по велькосци цела пре хторе су найвекши водово птици.
Лебеди
[ушориц | ушор жридло]ґруповани з блїзко зроднима гусками у подфамилиї Anserinae, дзе творя племе Cygnini. Єст шейсц живи и вельке число вимартих файтох лебедох. Лебеди ше звичайно паря раз у животним вику, гоч дзекеди приходзи до „розиходзеня“, окреме после нєуспишного гнїздзеня, а кед партнер загинє, лебед цо остал ше придружи ґу другому. Число вайцох у каждим насадзеню ше руша од три до осем.
Опис
[ушориц | ушор жридло]Лебеди найвекши постояци члени фамилиї водових птицох Anatidae, и спадаю медзи найвекши лєтаци птици. Найвекши файти яки тераз жию, уключуюци нємого лебеда, лебеда трубача и велького лебеда, можу досцигнуц длужину и векшу як 1,5 метер и мац вецей як 15 кили. Розпон їх кридлох може буц прейґ 3,1 метери. У поровнаню з гусками, лебеди вельо векши и маю пропорционално векши талпи и шию. Одроснути самци тиж маю часц скори без пиря медзи очми и писком. Самци и самици подобни по пирю, алє самци досц векши и чежши од самицох.
Пирє лебедох або зошицким биле, або помишане з чарним, при чим била вариянта може дзекеди мац чарни верхи кридлох. Чарни лебеди єдина чарна файта лебедох. Вони маю били верхи кридлох и наглашено червеней фарби писки. Самци и самици вше барз подобни, без полного диморфизма. Процивнє кридлом, ноги им релативно кратки, так же лебеди на сухим дїйствою досц нєлапшно. Прето маю барз моцни лєтаци мускули, та можу прелєциц и вецей як тисяч километри до своїх гнїздзискох. Обидвойо родичи ше вєдно стараю о младих. Оставаю з нїма док нє наполня єден рок. Животни вик лебедох ше руша од 19, та до 50 роки, а з часци и вельо длужей од того.
Лебедово ноги звичайно цмочервени, а фарба писку варирує: штири субарктицки файти маю писки з рижнима количествами жовтей фарби, а шицки други червени и чарни з цифрами. Гоч птици нє маю зуби, лебеди, як и други припаднїки Anatidae, маю писки з назубенима рубцами хтори випатраю як мали пилкасти «зуби» у склопе пискох хтори хасную за лапанє и єдзенє водових рошлїнох и алґох, алє и мегучкарох, малих рибох, жабох и хробакох. При нємому лебедови и чарношийовому лебедови обидва поли маю месову горбочку або ґужлїк у дну джубку на верхнєй часци видлїци хтора при самцови векша и хтора ше меня сезонски.
Прикмети
[ушориц | ушор жридло]Лебеди познати по тим же ше паря на доживотно и звичайно ше вяжу аж и пред тим як досцигню полну узретосц. Лебеди трубаче, хтори можу жиц аж 24 роки и починаю ше розмножовац аж кед маю 4–7 роки, формую моноґамни парни вязи уж кед наполня 20 мешаци. Вязи медзи парами ше отримую цали рок, аж и при дружтвених и миґраторних файтох як цо мали лебед, хтори ше збераю у вельких чупорох пред жимованьом. Лебедово гнїзда на жеми, блїзко при води и маю коло метер у пречнїку. За розлику од велїх других качкох и гускох, самец помага правиц гнїздо, а тиж ше зменюю у инкубациї вайцох. Штредня велькосц вайца (за нємого лебеда) 113×74 милиметри, а чежки су 340 ґрами. Велькосц єдного насадзеня 4 до 7 вайца, а период инкубациї тирва 34–45 днї. Лебеди барз чуваю свойо гнїзда. Вони нємилосердно нападню шицко цо видза як гроженє своїм «курчатком», уключуюци и людзох.
Рушанє
[ушориц | ушор жридло]Даскельо файти лебедох миґраторни: часточнє або зошицким. Лебед цо жиє на подручох заходней Европи часточни миґрант, а тот цо зошицким миґраторни жиє у восточней Европи и Азиї. Лебед з тундри у подполносци селїдбени, а лебеди трубаче скоро у подполносци миґраюци.
Карменє
[ушориц | ушор жридло]Лебеди єдза у води и на копну. Скоро су у подполносци рошлїноєди, гоч можу єсц и мали количества водових животиньох. У води єдзенє беру з дзвиганом або тарганьом, а єдзенє ше состої з кореня, гомольох, стебелкох и лїсца водових и зачирених рошлїнох.
Розкласованє
[ушориц | ушор жридло]Лебеди у узшим смислу то файти ґовльох Cygnus, хтори ше дзеля на 5 односно 7 файти. Докази суґерую же род Cygnus еволуовал у Европи або заходней Евроазиї под час миоцену, розпресцераюци ше ширцом по сиверней гемисфере до плиоцену. Нєми лебед очиглядно найблїзши роду Cygnus з южней гемисфери: його звикнуца триманя викривеней (нє ровней шиї), напнутих (нє у ровнї) кридлох,як и фарба джубку указую на тото же його найблїзша родзина лебед.
Литература
[ушориц | ушор жридло]- Оксана Тимко Дїтко, Назви рошлїнох и животиньох у руским язику, Вуковар 2017, б. 81, 96
Вонкашнї вязи
[ушориц | ушор жридло]- Labudovi. Vikipedija na srpskom jeziku, sr.wikipedia.org, 16. decembar 2008.