Кревово ґрупи
На початку XX вику науковец и лїкар Карл Ландштайнер установел же при людзох єст штири главни кревово ґрупи: А, Б, АБ и 0 (нулта). За тото одкрице достал Нобелову награду за медицину, цо єдно з найзначнєйших одкрицох у обласци здравя шицких часох. Кажду кревову ґрупу одредзує присуство або одсуство цукрох на клїтинковей мембрани червених кревових заренкох. Штири кревово ґрупи резултат розличних комбинацийох антиґенох хтори означени як А и Б. Дальши интензивни преучованя науковцох у велїх жемох приведли до спознаня же драга наставаня кревових ґрупох практично провадзела цалу драгу розвою чловечества. За трансфузию креви и трансплантацию орґанох нєобходне познац кревово ґрупи. Лїкаре муша буц сиґурни же крев давателя одвитує креви примателя.
АБ0 ґрупи
[ушориц | ушор жридло]Серум креви ноши антицела процив цукрох хтори нєт у червених кревових клїтинкох. То значи же особа зоз кревову ґрупу А ноши анти-Б антицела, особа зоз кревову ґрупу 0 и анти-А и анти-Б антицела, а особи зоз кревову ґрупу АБ нє буду ношиц антицела. Пошлїдок того зявеня таки же особа зоз креву кревовей ґрупи 0 нє може примац крев кревових ґрупох А, Б и АБ, алє лєм своєй кревовей ґрупи [1]. Особа зоз креву кревовей ґрупи АБ нє може давац крев особом зоз креву кревовей ґрупи А, Б и 0. Прето ше за 0 (нулту) кревову ґрупу гутори же є универзални даватель (мож ю дац гоч хторей кревовей ґрупи), а за кревову ґрупу АБ ше гвари же є универзални приматель.[2]
Rh фактор
[ушориц | ушор жридло]За трансфузию и трансплантацию орґанох нєобходне познац кревово ґрупи, крев давателя и примателя муша ше складац, односно одвитовац єдна другей. Кед пациєнт достанє крев нєодвитуюцей кревовей ґрупи, його антицела буду реаґовац зоз червенима кревовима заренками давателя и спричинї їх злїпйованє. Злїпени кревово заренка можу заткац кревово судзини и онєможлївиц циркулацию, цо спричинює озбильни очкодованя кревовей системи.
Попри подзелєня на АБ0 ґрупи, єст и резус-фактор (Rh фактор) хтори достал назву по резус-маймунови, при хторому є першираз обачени [3]. Шицки людзе ше, з аспекту того фактору, дзеля на Rh⁺ (Rh позитивни) або Rh⁻ (Rh неґативни). При трансфузиї креви лїкаре меркую и на тот фактор, прето же особи хтори Rh⁺, творя резус-протеїн, а особи зоз Rh⁻ го нє творя.
Заступеносц Rh фактору при популациї:
| Жительство | Rh⁻ | Rh⁺ |
| Европске | 16% | 84% |
| Африцке | 0,9% | 99,1% |
| Нєевропске, нєафрицке | 0,1% | 99,9% |
| Приматель | Даватель | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| O- | O+ | B- | B+ | A- | A+ | AB- | AB+ | |
| AB+ | X | X | X | X | X | X | X | X |
| AB- | X | X | X | X | ||||
| A+ | X | X | X | X | ||||
| A- | X | X | ||||||
| B+ | X | X | X | X | ||||
| B- | X | X | ||||||
| O+ | X | X | ||||||
| O- | X | |||||||
Приклад: кед мац ма кревову ґрупу А, а оцец кревову ґрупу Б и при тим су гетерозиґоти, мац (А0) а оцец (Б0), у шлїдуюцей ґенерациї можеме обчековац потомки зоз ґенотипами кревових ґрупох: АБ, А0, Б0, 00.
| Кревово ґрупи родичох | Можлїви кревово ґрупи дзецка | Нєможлїви кревово ґрупи дзецка |
|---|---|---|
| А - А | А, 0 | Б, АБ |
| А - Б | ПрикладА, Б, АБ, 0 | - |
| А - АБ | А, Б, АБ | 0 |
| А - 0 | А, 0 | Б, АБ |
| Б - Б | Б, 0 | А, АБ |
| Б - АБ | А, Б, АБ | 0 |
| Б - 0 | Б, 0 | А, АБ |
| АБ - АБ | А, Б, АБ | 0 |
| АБ - 0 | А, Б | АБ, 0 |
| 0 - 0 | 0 | А, Б, АБ |
Литература
[ушориц | ушор жридло]- Биолоґия, учебнїк за 7. класу основней школи, 2. часц, бок 139, 140.
- Християнски календар Руски календар 2005, бок 274—284, „Жиц у складзе з вашу кревову ґрупу”, автор асист. мр сц .др Владимир Сакач, специялиста интерней медицини
Вонкашнї вязи
[ушориц | ушор жридло]- Krvna grupa ,sr.wikipedia
- Кrvne grupe, www.plivazdravlje.hr
Референци
[ушориц | ушор жридло]- ↑ Институт за трансфузију крви Србије, itks.rs
- ↑ Krvna grupa, kucazdravlja.rs
- ↑ Odakle su došli ljudi sa RH negativnom grupom krvi, www.webtribune.rs