Прейдз на змист

Габа

Материял зоз Википедиї
Поверховна габа на водии

Габа то периодична деформация хтора ше шири у просторе и часу. Габи преноша енерґию през простор без прецеку часточкох штредку (нєпостої пренос маси ношацого медиюму). При механїчних габох часточки штредку лєм осцилую коло своїх ровновагових положеньох, док при електромаґнетних осцилує електричне и маґнетне польо. Електромаґнетни габи ше пресцераю и през вакуум (етер)[1].

Габа ше характеризує з амплитуду, фреквенцию (частосц) и габову длужину. Амплитуда найвекше одступанє брега габи од ровновагового положеня (кед габи нєт). Фреквенция то число брегох хтори ше зявюю у розпатраней точки у єдинки часу. Габова длужина то розстоянє медзи двома точками истей фази. Габа трансверзална кед єй амплитуда нормална на напрям рушаня, а лонґитудинална кед амплитуда паралелна з напрямом рушаня.

Габи розличней длужини.Габова длужина λ то оддалєносц медзи двома брегами або долїнами габи.

Физични штредок

[ушориц | ушор жридло]

Штредок з чиїм поштредованьом ше преноши габа може мац даяки зоз шлїдуюцих прикметох:

  • гомоґени штредок кед прикмети штредку у шицких точкох єднаки,
  • изотропни штредок кед физични прикмети исти, нєзависно од напряму рушаня.

Заєднїцки прикмети

[ушориц | ушор жридло]

Єст числени зявеня вязани за габове рушанє:

  • рефлексия (одбиванє) [2] – пременка смислу пресцераня, пре наиходзенє на рефлексийну поверхносц (наглу пременку штредку)
Приклад лонґитудиналней габи
Приклад трансверзалней габи
  • рефракция (преламованє) – пременка напряму пресцераня габи (ламанє), пре наиходзенє на нови штредок
  • дифракция (розшеванє) – кружне ширенє габох за препреченьом на драги пресцераня габох през штредок
  • интерференция (взаємни вплїв) – складанє габох хтори ше найду у истей точки у истей хвильки
  • дисперзия (розтресанє) – розкладанє габох по фреквенцийох, габових длужинох лєбо енерґийох

файти габох

[ушориц | ушор жридло]

Трансверзални габи то габи чийо амплитуди нормални на напрям пресцераня, поведзме, габи на струни (дроту) и електромаґнетни габи.

Лонґитудинални габи то габи чийо ше осцилациї случую у напряме пресцераня, наприклад, звучни габи[3].

Референци

[ушориц | ушор жридло]
  1. Lev A. Ostrovsky & Alexander I. Potapov (2002). Modulated waves: theory and application Johns Hopkins University Press.
  2. valovi Габа "Hrvatska enciklopedija", Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2016.
  3. Velimir Kruz: "Tehnička fizika za tehničke škole", "Školska knjiga" Zagreb, 1969.

Литература

[ушориц | ушор жридло]
  • Campbell, Murray; Greated, Clive (2001). The musician's guide to acoustics (Репр. вид.). Oxford: Oxford University Press.
  • French, A.P. (1971). Vibrations and Waves (M.I.T. Introductory physics series). Nelson Thornes.
  • Hall, D.E. (1980). Musical Acoustics: An Introduction Belmont, CA: Wadsworth Publishing Company.
  • Hunt, Frederick Vinton (1978). Origins in acoustics Woodbury, NY: Published for the Acoustical Society of America through the American Institute of Physics.

Вонкашнї вязи

[ушориц | ушор жридло]