Габа
Габа то периодична деформация хтора ше шири у просторе и часу. Габи преноша енерґию през простор без прецеку часточкох штредку (нєпостої пренос маси ношацого медиюму). При механїчних габох часточки штредку лєм осцилую коло своїх ровновагових положеньох, док при електромаґнетних осцилує електричне и маґнетне польо. Електромаґнетни габи ше пресцераю и през вакуум (етер)[1].
Габа ше характеризує з амплитуду, фреквенцию (частосц) и габову длужину. Амплитуда найвекше одступанє брега габи од ровновагового положеня (кед габи нєт). Фреквенция то число брегох хтори ше зявюю у розпатраней точки у єдинки часу. Габова длужина то розстоянє медзи двома точками истей фази. Габа трансверзална кед єй амплитуда нормална на напрям рушаня, а лонґитудинална кед амплитуда паралелна з напрямом рушаня.
Физични штредок
[ушориц | ушор жридло]Штредок з чиїм поштредованьом ше преноши габа може мац даяки зоз шлїдуюцих прикметох:
- гомоґени штредок кед прикмети штредку у шицких точкох єднаки,
- изотропни штредок кед физични прикмети исти, нєзависно од напряму рушаня.
Заєднїцки прикмети
[ушориц | ушор жридло]Єст числени зявеня вязани за габове рушанє:
- рефлексия (одбиванє) [2] – пременка смислу пресцераня, пре наиходзенє на рефлексийну поверхносц (наглу пременку штредку)
- рефракция (преламованє) – пременка напряму пресцераня габи (ламанє), пре наиходзенє на нови штредок
- дифракция (розшеванє) – кружне ширенє габох за препреченьом на драги пресцераня габох през штредок
- интерференция (взаємни вплїв) – складанє габох хтори ше найду у истей точки у истей хвильки
- дисперзия (розтресанє) – розкладанє габох по фреквенцийох, габових длужинох лєбо енерґийох
файти габох
[ушориц | ушор жридло]Трансверзални габи то габи чийо амплитуди нормални на напрям пресцераня, поведзме, габи на струни (дроту) и електромаґнетни габи.
Лонґитудинални габи то габи чийо ше осцилациї случую у напряме пресцераня, наприклад, звучни габи[3].
Референци
[ушориц | ушор жридло]- ↑ Lev A. Ostrovsky & Alexander I. Potapov (2002). Modulated waves: theory and application Johns Hopkins University Press.
- ↑ valovi Габа "Hrvatska enciklopedija", Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2016.
- ↑ Velimir Kruz: "Tehnička fizika za tehničke škole", "Školska knjiga" Zagreb, 1969.
Литература
[ушориц | ушор жридло]- Campbell, Murray; Greated, Clive (2001). The musician's guide to acoustics (Репр. вид.). Oxford: Oxford University Press.
- French, A.P. (1971). Vibrations and Waves (M.I.T. Introductory physics series). Nelson Thornes.
- Hall, D.E. (1980). Musical Acoustics: An Introduction Belmont, CA: Wadsworth Publishing Company.
- Hunt, Frederick Vinton (1978). Origins in acoustics Woodbury, NY: Published for the Acoustical Society of America through the American Institute of Physics.