Астероїд

Дефиниция и опис астероїдох

Нукашня соларна система; Юпитерово Троянци ше находза на його драги, опрез и споза Юпитера

Астероїди лєбо планетоиди то камени лєбо метални нєбесни цела пречнїку векшого як 1 метер, хтори самостойно лєбо у ґрупи подобних целох обиходза коло Слунка^[1]. Векшина планетоидох обиходза Слунко у главним пасу (астероїдни пас) медзи Марсом и Юпитером, а часц приходзи Слунку блїжей од Марса (Амори) и Жеми (Аполони) и наволую ше Жеми блїзки астероїди, а часц ше руша на траєкториї Юпитера лєбо других планетох (Троянци). У поровнаню з планетами, вельо су менши и найчастейше нєправилней фурми. Постали од остатку планетарней материї котра ше нє злучела зоз планетами под час наставаня системи зоз протопланетарного диску. Найчастейше кружа коло матичней гвизди по власней траєкториї лєбо як природни сателити (мешаци) векших планетох. Даєдни з нїх ше находза вязани зоз ґравитацийнима силами з планетами, у ґрупох хтори кружа у траєкториї планетох, опрез лєбо поза. Гоч ше донєдавно думало иншак, одкрите же астероїди можу мац власни мешаци, кед у орбити коло астероїда 243 Ида пренайдзени сателит, наволани Дактил. По тераз одкрите блїзко 80.000, а коло 11.000 достало службени мена - шорне число и мено. Ценї ше же би их у нашей системи могло буц даскельо милиони^[2].

Спрам спектерней анализи одбитей шветлосци, планетоиди ше можу подзелїц на углєнїково (С) хторих єст коло 75% и маю у себе цми углєнїково єдинєня, метални (М), хторих єст коло 8% и силикатни, хторих єст коло 17%. Зоз телескопом нє мож видзиц анї найвекши планетоид, та ше им пречнїки мераю постредно, под час окултацийох гвиздох або зоз швицацосцу вєдно з преценєним албедом. З помоцу вселенских лєтачкох висликовани 433 Ерос, 951 Ґаспра, 243 Ида, 25143 Айтокава, 253 Матилда и други. Транс-нептунски обєкти, або нєбесни цела хтори далєй од Нептуна, звичайно ше нє рахую як планетоиди.

Поровнанє велькосцох планетоидох: 4 Веста, 21 Лутеция, 253 Матилда, 243 Ида и єй природни сателит Дактил, 433 Ерос, 951 Ґаспра, 2867 Штеинс, 25143 Айтокава

Спрам того, астероїди лєбо планетоиди то жимни нєбесни цела хтори ше преважно находза у подручу од 2,2 по 3,5 АЙ. Звонка того астероидного пасу, або персценя, находза ше лєм даскельо постотки астероидох. Рушанє планетоидох, без винїмку, директне. Видлуженосц дражкох и нагнуце спрам еклиптики векши як при планетох. Просекови числови ексцентрицитет виноши 0,15, а значна векшина планетоидох нє ма векши ексцентрицитет од 0,3. Конєчна вредносц 0,88. По правилу, векши ексцентрицитети дражкох маю планетоиди менших масох. Просекова инклинация дражкох менша од 10°, а за векшину планетоидох менша од 16°. То значи же дражки планетоидох нє так блїзко ровнї еклиптики як дражки планетох, алє су анї нє так барз розшати, окреме кед ше вежнє до огляду же ше дражки планетоидох лєгчейше меняю. Вельки планети их можу значно погубиц. Планетоиди нєбесни цела менши од 1.000 километри. Дас петнац спомедзи нїх маю пречнїк векши як 250 км.^[3]

Литература

Asteroids III, ed. W. F. Bottke Jr., A. Cellino, P. Paolicchi, i R. P. Binzel, University of Arizona Press, Tucson

Вонкашнї вязи

Армаґедон он-лайн
Asteroid Observing Services
Alphabetical list of minor planet names (ASCII) (Minor Planet Center)
Asteroid articles in Planetary Science Research Discoveries
NASA Asteroid and Comet Watch Site
Астероиди (на язику: (язик: росийски))

Референци

↑ „Asteroids”. NASA – Jet Propulsion Laboratory
↑ „What Are Asteroids And Comets?”. Near Earth Object Program FAQ. NASA Архививовано з ориґиналу
↑ Vladis Vujnović : "Astronomija", Školska knjiga, 1989.

[1] „Asteroids”. NASA – Jet Propulsion Laboratory

[2] „What Are Asteroids And Comets?”. Near Earth Object Program FAQ. NASA Архививовано з ориґиналу

[3] Vladis Vujnović : "Astronomija", Školska knjiga, 1989.

[1]

[2]

[3]